Zatrudnianie cudzoziemców spoza UE, EOG lub Szwajcarii

Cudzoziemiec, który chce pracować w Polsce, powinien zapewnić sobie legalny pobyt na terytorium kraju. Do zadań pracodawcy należy natomiast uzyskanie dokumentów uprawniających cudzoziemca do wykonywania pracy. Ponadto, pracodawca ma obowiązek przechowywać kopie dokumentów potwierdzających legalność pobytu cudzoziemca w Polsce. Podstawowymi aktami prawnymi regulującymi sytuację cudzoziemców w Polsce są ustawa o cudzoziemcach, która dotyczy kwestii pobytowych, oraz ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, która reguluje kwestie związane ze świadczeniem pracy.

Legalizacja pobytu

Aby cudzoziemiec mógł legalnie pracować w Polsce, musi przede wszystkim przebywać w kraju legalnie i posiadać odpowiednie dokumenty. Pracodawca jest zobowiązany sprawdzić dokumenty legalizujące pobyt cudzoziemca przed rozpoczęciem pracy.

Jeśli obcokrajowiec jest obywatelem kraju spoza Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii, może legalnie pracować w Polsce tylko pod warunkiem, że posiada on odpowiednie zezwolenie na pracę lub zezwolenie jednolite na pobyt czasowy i pracę. Co ważne – zezwolenie jednolite uzyskuje sam cudzoziemiec, a nie przedsiębiorca, który chce go zatrudnić.

Do państw członkowskich Unii Europejskiej należą: Austria, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowenia, Słowacja, Szwecja, Węgry, Włochy.

Państwami członkowskimi Europejskiego Obszaru Gospodarczego (poza państwami członkowskimi UE) są: Norwegia, Islandia, Liechtenstein.

Kiedy nie jest potrzebne zezwolenie na pracę?

Istnieje kilka wyjątków, które umożliwiają zatrudnienie cudzoziemca spoza Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii, bez zezwolenia na pracę. W szczególności należą do nich:

Obywatele pięciu państw: Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii i Ukrainy. Mogą oni legalnie pracować w Polsce na podstawie oświadczenia pracodawcy o powierzeniu pracy cudzoziemcowi. Pracodawca zamierzający powierzyć pracę cudzoziemcowi, przed złożeniem oświadczenia, dokonuje wpłaty w wysokości 100 zł. Jeśli złożyłeś oświadczenie o powierzeniu pracy cudzoziemcowi i zostało ono wpisane do ewidencji oświadczeń, musisz pisemnie powiadomić właściwy Powiatowy Urząd Pracy o:
Podjęciu pracy przez cudzoziemca najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy,
Niepodjęciu pracy przez cudzoziemca w terminie 7 dni od dnia rozpoczęcia pracy, określonego w ewidencji oświadczeń.

Powiatowy Urząd Pracy właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce stałego pobytu pracodawcy, wpisuje oświadczenie do ewidencji, jeżeli spełnione są następujące warunki:

Praca cudzoziemca nie jest związana z działalnością sezonową.
Okres wykonywania pracy wskazany w złożonym oświadczeniu nie przekracza 24 miesięcy.
Dzień rozpoczęcia pracy następuje nie później niż za 6 miesięcy od daty złożenia oświadczenia.
Praca cudzoziemca nie jest związana z pełnieniem funkcji w zarządzie osoby prawnej (prezes, wiceprezes, członek zarządu), prowadzeniem spraw spółki komandytowej lub komandytowo-akcyjnej jako komplementariusz, ani działaniem w charakterze prokurenta pracodawcy z KRS.
Wysokość wynagrodzenia cudzoziemca nie będzie niższa od wynagrodzenia pracowników wykonujących pracę porównywalnego rodzaju lub na porównywalnym stanowisku.
Obywatele Ukrainy i ich małżonkowie mogą legalnie pracować w Polsce bez konieczności wcześniejszych formalności, pod warunkiem, że wjechali do Polski z terytorium Ukrainy po 23 lutego 2022 roku i deklarują zamiar pozostania w Polsce. To szczególne uprawnienie obowiązuje aktualnie do 30 czerwca 2024 roku, niezależnie od daty przekroczenia granicy RP.

Zatrudnienie obywatela Ukrainy wymaga wysłania powiadomienia o powierzeniu wykonywania pracy obywatelowi Ukrainy do Powiatowego Urzędu Pracy w ciągu 14 dni od zatrudnienia. Wysłanie powiadomienia nie wymaga uiszczenia żadnej opłaty. Dokonuje się tego poprzez system praca.gov.pl.

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji przygotował projekt nowelizacji ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja ta ma na celu przedłużenie ustawy pomocowej dla Ukraińców przebywających w Polsce do 30 września 2025 roku.