26 kwietnia 2023 r. weszła w życie ustawa z 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r., 641, dalej: K.P.). Nowe przepisy wprowadziły wiele korzystnych rozwiązań dla pracowników. Jednym z nich jest dodatkowe 9 tygodni urlopu rodzicielskiego.
Dodatkowe 9 tygodni urlopu rodzicielskiego
Zgodnie z nowymi przepisami, pracownicy mają prawo do urlopu rodzicielskiego w celu opieki nad dzieckiem w określonym wymiarze czasowym:
Każdemu z pracowników, będących rodzicami dziecka, przysługuje wyłączne prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego. Prawo to nie może być przeniesione na drugiego z rodziców dziecka.
Oznacza to, że rodzic dziecka może skorzystać maksymalnie z odpowiednio 32 lub 34 tygodni urlopu rodzicielskiego. Pozostałe 9 tygodni urlopu rodzicielskiego może być wykorzystane przez drugiego rodzica dziecka. Jeśli drugi rodzic nie skorzysta z tego prawa, to ta część urlopu przepadnie, ponieważ nie może być wykorzystana przez innego rodzica. Nowy przepis w praktyce oznacza uprawnienie do 9-tygodniowego urlopu wyłącznie dla ojców. Udzielenie ojcu dziecka urlopu rodzicielskiego nie jest uzależnione od zatrudnienia matki dziecka w dniu porodu. Oznacza to, iż może on skorzystać z urlopu nawet gdy matka dziecka w dniu porodu pozostaje bez pracy. Takie podejście ma na celu wzmacnianie roli ojca w procesie wychowania dziecka oraz ułatwienie matce powrotu na rynek pracy.
Rodzice mogą korzystać z urlopu rodzicielskiego jednocześnie. W tej sytuacji łączny wymiar urlopu nie może przekroczyć ogólnie przysługującego wymiaru.
Zasady udzielania urlopu rodzicielskiego
Pracownik może ubiegać się o urlop rodzicielski poprzez złożenie wniosku najpóźniej 21 dni przed planowanym rozpoczęciem korzystania z tego urlopu. Wniosek taki może złożyć w formie pisemnej lub elektronicznej. Wniosek o udzielenie pracownikowi-rodzicowi dziecka urlopu rodzicielskiego lub jego części powinien zawierać następujące dane:
W przypadku wnioskowania o urlop rodzicielski w wymiarze odpowiednio 65 tygodni w przypadku narodzin jednego dziecka lub 67 tygodni w przypadku narodzin więcej niż jednego dziecka, należy dołączyć kopię zaświadczenia o którym mowa w art. 4 ust. 3 Ustawy z dnia 4 listopada 2016 roku o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”.
Jeśli pracownik decyduje się łączyć pracę u obecnego pracodawcy z korzystaniem z urlopu rodzicielskiego, jego czas pracy nie może przekraczać połowy pełnego wymiaru czasu pracy. Pozostała część czasu jest przeznaczona na urlop rodzicielski. Okres tego urlopu ulega wydłużeniu proporcjonalnie do czasu pracy wykonywanej przez pracownika.
Modyfikacja urlopu ojcowskiego
Dotychczasowy urlop ojcowski mógł być wykorzystany do momentu, gdy dziecko ukończy 24 miesiące życia lub do upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 14 roku życia. Jednakże w obecnej nowelizacji przepisów termin 24 miesięcy został skrócony do 12 miesięcy. Zmiana ta dotyczy ojców, których dzieci urodziły się po wejściu w życie tej nowelizacji.
